آیـیـن‌نـامـۀ اجـرایـی ادارۀ نـظـارت
کـانـون وکـلای دادگـسـتـری مـرکـز
در قوانین وکالت نظارت بر اعمال وکلا به‌عنوانِ یکى از وظایف اصلى کانون براى انجام وظایف، تعهدات و ارتقای رفتار حرفه‌اى وکلا پیش‌بینى شده است، لذا به‌موجبِ مادۀ ۵۵ قانون وکالت، بند «ب» مادۀ ٦ لایحه قانونى استقلال کانون وکلاى دادگسترى و همچنین مادۀ ٦٢ آیین‌نامۀ لایحۀ قانونى استقلال کانون وکلاى دادگسترى و پیرو مصوبۀ جلسۀ بیست‌وسوم هیأت‌مدیرۀ کانون وکلای دادگستری مرکز به تاریخ ١٣٩٩/۰۷/١٥ادارۀ نظارت کانون وکلاى دادگسترى مرکز به شرح مواد آتى تشکیل گردید.
بخش نخست
کـلـیـات
فصل نخست: تعاریف
مادۀ ١. واژگان به‌کاررفته در این آیین‌نامه به معنای زیر است:
الف. کانون: کانون وکلاى دادگسترى مرکز.
ب. رئیس کانون: رئیس کانون وکلای دادگستری مرکز.
پ. هیأت‌مدیره: هیأت‌مدیرۀ کانون وکلای دادگستری مرکز.
ت. هیأت‌رئیسه: هیأت‌رئیسۀ کانون وکلای دادگستری مرکز.
ث. دادسرا: دادسرای انتظامی کانون وکلای دادگستری مرکز.
ج. وکیل: هر شخصی که از کانون پروانۀ وکالت یا کارآموزی دریافت کرده است.
چ. اداره: ادارۀ نظارت کانون وکلاى دادگسترى مرکز.
ح. نظارت: مجموعۀ اقدامات لازم با رعایت کلیۀ موازین قانونى در اجراى ضوابط، مقررات و نظامات به‌منظورِ حفظ و صیانت از ارزش‌هاى حرفۀ وکالت و شئون وکلای دادگسترى و پیشگیرى از تخلفات احتمالى آنان در چارچوب تکالیف و وظایف حرفه‌اى آنان.
خ. اعمال: هر رفتارى اعم‌از فعل یا ترک فعل که وکیل در راستاى انجام وظایف و تعهدات حرفه‌اى خود ملزم به رعایت آن است.
د. رئیس اداره: بالاترین رکن اجرایی اداره.
ذ. ناظر: وکیل پایه‌یکی که انجام یکى از وظایف اداره را مطابق آیین‌نامه برعهده دارد.
ر. محقق: وکیل پایه‌یکی است که انجام تحقیقات لازمۀ مورد درخواست را به انتخاب رئیس اداره مطابق آیین‌نامه برعهده دارد.
ز. هیأت ممیزی: هیأت تشخیص وقوع یا عدم وقوع تخلف.
ژ. دفتر: مرکز انجام امور ادارى.
فصل دوم: اصول حاکم بر اداره
مادۀ ٢. ادارۀ نظارت بر اساس اصول زیر عمل خواهد کرد:
الف. اصل بر رعایت بی‌طرفی بر اعمال وکلاست.
ب. اصل بر صحت اعمال وکلاست و هرگونه نظارت باید مستند و مدلل باشد.
پ. در شیوۀ اعمال نظارت، اصل بر برائت و حفظ شأن وکیل و کرامت اوست.
ت. اصل بر شفافیت و محرمانه‌بودن نظارت است.
بخش دوم
صلاحیت و سازمان اداره
فصل نخست: صلاحیت اداره
مادۀ ٣. صلاحیت اداره با رعایت قوانین و مقررات به‌ویژه مادۀ ۵۵ قانون وکالت، بند «ب» مادۀ ۶ لایحۀ قانونى استقلال کانون وکلاى دادگسترى همچنین مادۀ ٦٢ آیین‌نامۀ لایحۀ قانونى استقلال کانون وکلاى دادگسترى عبارت است از:
الف. بررسی و رسیدگی به گزارش‌ها و تخلفات مستند و مدلل اعلامی به رئیس کانون از سوی اشخاص و مراجع قانونی نسبت وکلا.
ب. نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات وکالت و منشور اخلاقی وکلای دادگستری.
پ. پیشنهاد الزامات رفتار حرفه‌ای وکلا به هیأت‌مدیره.
ت. پیشگیری از تخلفات انتظامی وکلا.
ث. انجام اقدامات لازم دررابطه‌با متظاهران و مداخله‌کنندگان غیرقانونى در امر وکالت و مشاورۀ حقوقی موضوع مادۀ ۵۵ قانون وکالت.
ج. نظارت بر مؤسسات حقوقى.
فصل دوم: ساختار اداره
بند نخست‌ـ ارکان اداره
مادۀ ٤. ارکان اداره به شرح زیر است:
الف. رئیس اداره.
ب. هیأت ممیزی.
پ. ناظران.
د. دفتر.
بند دوم‌ـ آیین انتخاب و وظایف ارکان اداره
مادۀ ٥. رئیس از بین وکلای با حداقل پانزده سال سابقۀ وکالت و فاقد محکومیت انتظامی درجۀ سه و بالاتر توسط رئیس کانون پیشنهاد و به‌وسیلۀ هیأت‌مدیره برای همان دوره انتخاب می‌شود.
تبصره‌ـ رئیس کانون برای انتخاب رئیس اداره حداقل سه وکیل واجد شرایط را به هیأت‌مدیره معرفی می‌کند.
مادۀ ۶. از میان نامزدها کسی که حداقل هشت رأی موافق کسب کند به‌عنوانِ رئیس انتخاب مى‌شود و اگر هیچ‌یک از نامزدها در رأى‌گیرى اول موفق به کسب حداقل هشت رأی موافق نشود رأى‌گیرى مجدد انجام می‌شود و هریک از نامزدها که موفق به کسب حداقل هفت رأی موافق شود به‌عنوانِ رئیس اداره انتخاب می‌شود.
مادۀ ۷. وظایف رئیس اداره به شرح زیر می‌باشد:
الف. رسیدگی به گزارشات ارجاعی رئیس کانون پس از ثبت در دفتر اداره.
ب. ارائۀ گزارش فصلی از عملکرد اداره به رئیس کانون.
پ. اعمال نظارت بر صحت عملکرد اعضای اداره به طور مستمر.
ت. کنترل و نظارت بر دفتر از حیث حسن انجام وظایف اداری محوله.
مادۀ ۸. ناظران اداره از میان داوطلبان یا افراد تعرفه‌شده از سوی رئیس اداره یا اعضای هیأت‌مدیرۀ کانون با رعایت شرایط مقرر در این آیین‌نامه توسط هیأت‌مدیره براى همان دوره انتخاب می شوند.
تبصره‌ـ انتخاب افراد به‌عنوانِ ناظر برای حداکثر دو دوره متوالی مجاز است.
مادۀ ۹. ناظران براى اجراى وظایف موضوع این آیین‌نامه به تعداد لازم از بین وکلای پایه‌یک دادگسترى که دارای شرایط زیر باشند انتخاب می‌شوند:
الف. حداقل هشت سال سابقۀ وکالت.
ب. فقدان محکومیت انتظامی درجه سه و بالاتر.
پ. محل اشتغال شهرستان تهران.
مادۀ ۱۰. محققان براى اجراى وظایف موضوع این آیین‌نامه توسط رئیس اداره انتخاب شده و انجام تحقیقات و وظایف محوله را در صورت درخواست هریک از معاونان زیر نظر رئیس اداره برعهده دارند.
مادۀ ۱۱. هیأت ممیزی متشکل از رئیس اداره معاونان و مسن‌ترین ناظر اداره است که وظایف آن به شرح مادۀ ۱۲ خواهد بود.
مادۀ ۱۲. نظریۀ ناظر یا هر نوع گزارش دیگر ابتداً در هیأت ممیزى و حسب‌مورد با حضور ناظر تهیه‌کننده گزارش یا نظریه، بررسى و چنانچه طبق نظر اکثریت دلالت بر انجام تخلف یا مستلزم تعقیب باشد رئیس ادارۀ موضوع را به رئیس کانون منعکس می‌نماید.
مادۀ ۱۳. مدیر دفتر توسط مدیر داخلی کانون و تأیید رئیس اداره انتخاب می‌شود.
مادۀ ۱۴. دفتر اداره زیر نظر رئیس اداره فعالیت و دارای وظایف زیر است:
الف. انجام دستورات رئیس و معاونان.
ب. انجام مکاتبات اداری و اخذ استعلامات.
پ. تشکیل و ثبت و ضبط و نگه‌داری پرونده‌ها و پیگیری ارجاعات.
ت. دعوت از ناظران، محقق و وکلا جهت شرکت در جلسات یا امور مربوط.
ت. تهیه و ارائۀ آمار ماهانه، فصلی و سالانه.
بخش سوم
معاونت‌های اداره
مادۀ ۱۵. اداره دارای سه معاونت به شرح زیر است:
الف. معاونت پیشگیری.
ب. معاونت مادۀ ٥٥ قانون وکالت.
پ. معاونت نظارت.
مادۀ ۱۶. معاونان اداره از میان ناظران توسط رئیس اداره انتخاب و با حکم رئیس کانون منصوب می‌شوند و بر اساس مواد آتی زیر نظر ریس اداره انجام وظیفه می‌نمایند.
فصل نخست: معاونت پیشگیری
مادۀ ۱۷. امور زیر تحت نظر معاونت پیشگیری اداره انجام مى‌شود:
الف. پیشنهاد ضوابط و استانداردهاى حرفه‌اى وکالت به هیأت‌مدیره.
ب. آموزش جهت پیشگیری از وقوع تخلفات انتظامی وکلا.
پ. تهیۀ فرم‌هاى متحدالشکل و توصیۀ استفاده از آن‌ها به‌منظورِ تسهیل امور وکالت و پیشگیرى از تخلفات احتمالى.
ت. اطلاع‌رسانی به عموم مردم به‌منظورِ بازشناسى مفهوم وکیل دادگسترى از متظاهرین به وکالت دادگسترى و مشاورۀ حقوقی یا مداخله‌کنندگان غیر قانونى در این امور.
ث. ارائۀ گزارش فصلى به رئیس اداره.
فصل دوم: معاونت مادۀ ۵۵ قانون وکالت
مادۀ ۱۸. امور زیر تحت نظر معاونت مادۀ ٥٥ قانون وکالت انجام مى‌شود:
الف. کشف هرگونه تظاهر و یا هرگونه مداخلۀ غیرقانونى در امر وکالت دادگسترى و مشاورۀ حقوقی.
ب. انجام تحقیقات لازم به‌منظورِ مستندسازى اقدامات اشخاص متظاهر و یا مداخله‌کنندگان غیر قانونى در امر وکالت دادگسترى.
پ. اعلام موارد مکشوفۀ موضوع بند «الف» این ماده به رئیس کانون ازطریقِ رئیس ادارۀ نظارت جهت تعقیب در مرجع ذی‌ربط.
ت. ایجاد پایگاه اطلاعاتى در خصوص اشخاص متظاهر به وکالت و مداخله‌کنندگان غیرقانونى در امر وکالت دادگسترى و مشاورۀ حقوقی.
ث. استماع اظهارات بزه‌دیدگان از این اشخاص و در صورت لزوم، ارائۀ مشاوره جهت طرح یا پیگیرى دعاوى
ج. ارائۀ گزارش فصلى به رئیس اداره.
فصل سوم: معاونت نظارت
مادۀ ۱۹. امور زیر تحت نظر معاونت نظارت انجام مى‌شود:
الف. نظارت بر اعمال وکلا مطابق این آیین‌نامه.
ب. نظارت بر مؤسسات حقوقی دارای مجوز از کانون.
پ. ارائۀ گزارش فصلى به رئیس اداره.
بخش چهارم
آیین رسیدگی
مادۀ ۲۰. هرگونه اعلام تخلف انتظامی وکلا از سوی هر شخص یا مرجعی، در صورت تشخیص رئیس کانون مبنی بر عدم توجه دلایل کافی برای تعقیب انتظامی وکیل، دستور بایگانی آن را صادر می‌نماید و نیز در صورت توجه دلایل بری تعقیب انتظامی، پرونده را به دادسرا ارجاع می‌دهد و همچنین در صورت تشخیص رئیس کانون برای تحقیق بیشتر موضوع توسط ایشان به ادارۀ نظارت ارجاع خواهد شد.
مادۀ ۲۱. ناظران و محققان می‌تواند بررسی اعمال مشهود خلاف قوانین و مقررات را به‌منظورِ ارجاع به رئیس ادارۀ نظارت گزارش نمایند. رئیس در صورت قابل‌توجه‌بودن امر، درصورتی‌که موضوع مربوط به وکیل باشد پس از کسب تکلیف از رئیس کانون موضوع را جهت بررسی به معاونت مربوطه ارجاع می‌نماید.
تبصره‌ـ بررسی، رسیدگی و تحقیق نسبت به موضوع را ناظر یا محقق دیگری غیر از ناظر یا محقق گزارش‌کننده برعهده خواهد داشت.
مادۀ ۲۲. پس از تشکیل پرونده درصورتی‌که ناظر توجه گزارش یا تخلف اعلامی به وکیل را محرز تشخیص دهد موضوع را به معاون مربوطه اعلام و معاون پس از جلب نظر و دستور رئیس مبنی بر دعوت از وکیل ازطریقِ دفتر نسبت به دعوت وکیل جهت ارائۀ پاسخ اقدام می‌نماید.
مادۀ ۲۳. وکیل دعوت‌شده باید در اسرع وقت از مفاد گزارش یا تخلف اعلامی و دلایل آن به‌منظورِ دفاع از خود آگاه شود.
مادۀ ۲۴. تمام دفاعیات و اظهارات وکیل باید به‌صورتِ مکتوب در پرونده مضبوط و منعکس گردد.
مادۀ ۲۵. چنانچه رئیس با گزارش هریک از معاونان یا اعلام وکیل در انجام امور محوله به ناظر یا محقق مواردی را مشاهده نماید که برخلافِ قوانین و مقررات و مفاد آیین‌نامه باشد با تهیه گزارش کتبی و ذکر دلایل موضوع را به نظر هیأت‌رئیسۀ کانون رسانده و پس از تأیید هیأت‌رئیسه در جلسۀ فوق‌العاده موضوع به ناظر یا محقق دیگری جهت بررسی، رسیدگی یا تحقیق واگذار می‌نماید.
تبصره‌ـ با متخلف وفق مواد آیین‌نامه برخورد می‌شود.
مادۀ ۲۶. دعوت از وکلا در صورت لزوم، صرفاً براى رسیدگى در محل کانون و در ساعات اداری انجام مى‌شود.
مادۀ ۲۷. ناظران و محققان مکلف‌اند روند انجام امور محوله را که در راستای بررسی و رسیدگی یا تحقیق انجام می‌دهند در پروندۀ امر مضبوط و در پایان مأموریت، نظریۀ خود را به طور مکتوب منعکس کنند.
مادۀ ۲۸. محققان برای انجام امور محوله باید ابلاغ ماموریت از رئیس اداره دریافت و تحت نظارت رئیس اداره اقدام کنند.
مادۀ ۲۹. پس از پایان رسیدگی اگر به نظر اکثریت هیأت ممیزى تخلفى واقع نشده یا قابل تعقیب شناخته نشود اما توجه و تذکر ضرورت داشته باشد رئیس اداره حسب مورد به صورت ارشادى اقدام مقتضى را معمول مى‌نماید در صورت احراز تخلف، وفق مادۀ ۱۲ آیین‌نامه اقدام می‌شود.
مادۀ ۳۰. بررسی، رسیدگی و تحقیقات اداره محرمانه بوده لذا خروج پرونده و اطلاعات از اداره ممنوع بوده و با متخلف وفق مواد آیین‌نامه برخورد می‌شود.
مادۀ ۳۱. هیأت‌رئیسۀ کانون مرجع رسیدگی به گزارش تخلفات رئیس اداره، معاونان، ناظران و محققان است چنانچه رئیس اداره یا هر شخص دیگرى از نحوه عملکرد ناظران و محققان شکایت داشته باشد می‌تواند شکایت خود را به هیأت‌رئیسه ارائه دهد.
مادۀ ۳۲. هیأت‌رئیسه رأساً یا با ارجاع به احد از اعضاى هیأت‌مدیره دلایل و مستندات را بررسی کرده عنداللزوم پس از مصاحبه با شاکی، ناظر، محقق، معاونین و یا رئیس ادارۀ مربوطه تصمیم خواهد گرفت، چنانچه شکایت وارد نباشد پرونده بایگانی مى‌شود.
تبصره‌ـ جلسه هیات رئیسه با حضور اکثریت رسمیت داشته و نظر اکثریت ملاک است. تصمیمات هیأت‌رئیسه به صورت کتبی در پرونده با ذکر نظر موافقان و مخالفان منعکس می شود.
مادۀ ۳۳. چنانچه ناظر یا محقق در حین انجام وظیفه نظامات موضوع این آیین‌نامه را نقض کند هیأت‌رئیسه حسب مورد تصمیم مقتضى اتخاذ و یا خاتمۀ خدمت او را به مرجع ناصب اعلام مى‌نماید.
این آیین‌نامه در سی‌وسه ماده و پنج تبصره در مورخ سی‌ویکم فروردین‌ماه سال یک‌هزاروچهارصد خورشیدی در هیأت‌مدیرۀ کانون وکلای دادگستری مرکز طرح و تصویب شد و یک هفته پس از انتشار در سایت کانون وکلای دادگستری لازم الاجرا است.
