آیین‌نامه تعرفه حق‌الوكاله، حق‌المشاوره و هزینه سفر وكلای دادگستری و وكلای موضوع ماده١٨٧ قانون برنامه سوم توسعه جمهوری‌اسلامی ایران
با توجه به ماده ١٩ لایحه قانونی استقلال كانون وكلای دادگستری و پیشنهاد كانون‌های وكلای دادگستری كشور و هیأت اجرائی موضوع ماده٢آئین‌نامه اجرایی ماده ١٨٧ قانون برنامه سوم توسعه، آئین‌نامه تعرفه حق‌الوكاله و هزینه سفر كانون وكلای دادگستری و وكلا و مشاوران حقوقی قوه قضائیه به شرح ذیل تصویب شد.
ماده ١
قرارداد حق‌الوكاله طبق ماده ١٩ لایحه قانونی استقلال كانون وكلای دادگستری مصـوب سـال ١٣٣٣ بین وكیـل و موكل معتبر است. در تعیین حـق‌الوكالـه در صورتیكه قرارداد در بین نباشد، در مورد محكوم علیه، مالیات و سهم تعاون این تعرفه معتبر خواهد بود چنانچه قرارداد حق‌الوكاله كمتر از میزان تعرفه وكالتی باشد در مورد محكوم علیه مبلغ كمتر ملاك خواهد بود.
ماده ٢
اگر بموجب قرارداد فیمابین، مبلغ حق‌الوكاله مازاد بر تعرفه تعیین شده باشد درج این مبلغ در وكالتنامه و ارائه آن جهت ابطال تمبر علی‌الحساب مالیاتی (موضوع ماده ١٠٣ قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ١٣٦٦) لازم خواهدبود. چنانچه وكیل با كتمان واقع، در وكالتنامه مبلغ حق‌الوكاله را طبق تعرفه اعلام و به این ماخذ ابطال تمبر شود، لكن حق‌الوكاله بیشتری دریافت نماید. عمل وكیل در صورت انطباق با ماده ٢٠١ آن قانون قابل تعقیب جزائی خواهد بود. قضات، مدیران دفاتر و كارمندان مسئول ابطال تمبر مكلفند مفاد قانون را بموقع اجرا گذاشته و ضمن بازرسی و كنترل وكالتنامه‌ها عنداللزوم اعلام جرم نمایند.
تبصره- در مورد وكلاء و مشاوران حقوقی موضوع ماده ١٨٧ قانون برنامه سوم توسعه، سهم تعاون و سایر وجوهی كه قانوناً باید كسر و به حساب كانون وكلا واریز شود كسر نخواهد شد.
ماده ٣
در دعاوی مالی میزان حق‌الوكاله در موردی كه حكم دادگاه بدوی از حیث بهای خواسته قطعی است از حداقل ١٥٠٠٠٠ ریال و ١٠% بهای خواسته و حداكثر تا مبلغ ٣٠٠٠٠٠ ریال می‌باشد و در موردی كه حكم از حیث بهای خواسته قطعی نیست به‌ترتیب ذیل تعیین می‌گردد:
الف ـ تا مبلغ یكصد میلیون ریال ٦% از بهای خواسته و حداكثر ٦٠٠٠٠٠٠ریال.
ب ـ نسبت به مازاد یكصد میلیون ریال تا یك میلیارد ریال ٤% بهای خواسته و حداكثر تا مبلغ ٤٢٠٠٠٠٠٠ ریال.
ج ـ نسبت به مازاد یك میلیارد ریال تا ٥ میلیارد ریال ٣% از بهای خواسته و حداكثر تا مبلغ ١٦٢٠٠٠٠٠٠ ریال.
د ـ نسبت به مازاد پنج میلیارد ریال ٢% از بهای خواسته و حداكثر تا مبلغ ٢٠٠٠٠٠٠٠٠ ریال.
تبصره: درجه تحصیلی، سنوات خدمت، حوزه قضایی محل خدمت می‌تواند موجب افزایش میزان حق‌الوكاله وكلا به ترتیب زیر باشد و در هیچ صورت از حداكثر مقرر در بندهای بالا افزایش نمی‌یابد.
١. وكلای با مدرك تحصیلی كارشناسی ارشد تا ٥% مبلغ پایه و دارندگان مدارك تحصیلی دكترا تا ١٠% مبلغ پایه به حق‌الزحمه آنها افزوده می‌شود.
٢. به ازای هرسال سنوات خدمت قضایی، وكالت و عضویت هیات علمی به ازای هرسال ١% مبلغ پایه و حداكثر تا ٣٠سال سابقه و ٢٠% مبلغ پایه به حق‌الزحمه آنها افزوده می‌شود.
٣. وكلای شاغل در استان تهران و مراكز استان تا ١٠% مبلغ پایه و وكلای شاغل در شهرهای بزرگ تا ٥% مبلغ پایه به حق‌الزحمه آنها افزوده می‌شود.
ماده ٤
شصت درصد حق‌الوكاله مقرر در بندهای الف ـ ب ـ ج و د به مرحله نخستین و چهل درصد بقیه به مرحله تجدیدنظر تعلق می‌گیرد. حق‌الوكاله هر مرحله در پایان همان مرحله به وكیل پرداخت می‌گردد.
ماده ٥
الف ـ حق‌الوكاله دفاع از دعاوی جلب ثالث، تقابل، ورود ثالث و اعتراض ثالث نصف میزانی است كه در بندهای الف، ب، ج و د ماده٣ مقرر است ولی حق‌الوكاله دعاوی ورود ثالث، جلب ثالث، تقابل و اعتراض ثالث مطابق تمام حق‌الوكاله مرحله‌ای است كه ثالث در آن مرحله وارد یا جلب شده یا دعوی تقابل مطرح و یا به رأی صادره در آن مرحله اعتراص نموده‌است.
ب ـ حق‌الوكاله حكم غیابی و اعتراض به حكم مذكور به میزان مقرر در بندهای الف و ب ماده٣ است. لیكن چنانچه به حكم غیابی اعتراض شود از جهت تعقیب و دفاع از دعوی، حق‌الوكاله دیگری به وكیل محكوم‌له حكم غیابی تعلق نمی‌گیرد.
ج ـ حق‌الوكاله وكیل در دادسراها، نظیر دادسرای نظامی و دادسرای دیوانعالی كشور و غیره نصف میزان حق‌الوكاله مذكور در ماده ٣ است و چنانچه وكیل دعوی را در دادگاه نیز تعقیب كند علاوه بر مبلغ مذكور حق‌الوكاله مرحله نخستین نیز طبق این آیین‌نامه به‌وی تعلق می‌گیرد.
ماده ٦
در مواردی كه دعوی به یكی از نتایج ذیل منتهی شود حق‌الوكاله به‌ترتیب زیر تعیین می‌شود.
الف ـ برای قرار ابطال دادخواست پیش از پاسخ و دفاع از دعوی ربع حق‌الوكاله مرحله نخستین.
ب ـ برای قرار ابطال دادخواست پس از پاسخ و دفاع از دعوی نصف حق‌الوكاله مرحله نخستین.
ج ـ برای قرار سقوط دعوی تجدیدنظر قبل از پاسخ و دفاع از دعوی ربع حق‌الوكاله مرحله تجدیدنظر.
د ـ برای قرار سقوط دعوی تجدیدنظر پس از پاسخ و دفاع از دعوی نصف حق‌الوكاله مرحله تجدیدنظر.
هـ ـ برای قرار رد دعوی به علت قبول ایراد مرور زمان و قرار سقوط دعوی اعتراض بر ثبت و رد تقاضای اعاده دادرسی و قرار رد دعوی بعلت اعتبار امر مختومه تمام حق‌الوكاله‌ای كه برای حكم مقرر است.
و ـ برای سایر قرارهایی كه مستقلاً قابل تجدیدنظر است میزان حق‌الوكاله، نصف حق‌الوكاله آن مرحله می‌باشد و درصورتی‌كه این نوع قرارها فسخ و نقض شود حق‌الوكاله‌ای اضافه بر آنچه برای رسیدگی ماهوی مقرر است برای رسیدگی پس از فسخ و نقض تعلق نخواهد گرفت.
ماده ٧
حق‌الوكاله رسیدگی بعد از نقض نصف حق‌الوكاله قبل از نقض است.
ماده ٨
در دعاوی غیرمالی اعم از اینكه خواسته مالی نیست یا تعیین بهای خواسته قانوناً لازم نیست و همچنین در دعاوی كیفری، دادگاه میزان حق‌الوكاله و خسارات مورد مطالبه از طرف محكوم‌له را به شرح مقرر در این ماده تعیین خواهد كرد اعم از اینكه خود خواهان یا متهم و یا دادگاه وكیل تعیین كرده باشد حق الوكاله:
الف ـ در دعاوی خانوادگی به طور مطلق مانند طلاق و تمكین یا دعاوی مالی ناشی از نكاح و طلاق و دعاوی امور حسبی حداقل ٣٠٠٠٠٠ ریال و حداكثر ٤٠٠٠٠٠٠ ریال.
ب ـ در دعاوی كیفری:
١. در دعاوی كیفری مستلزم مجازات شلاق، جزای نقدی، سرقت مشمول حد، قصاص عضو و دیه عضو، حبس كمتر از ده سال حداكثر مبلغ ٥٠٠٠٠٠٠ ریال.
تبصره- چنانچه برای یك جرم چند مجازات پیش بینی شده باشد یك حق‌الوكاله تعلق می‌گیرد در جرائم متعدد موضوع بند یك كه نسبت به آن بعد از رسیدگی تصمیم قضائی اتخاذ شده باشد برای هر عنوان ٥٠٠٠٠٠ ریال و حداكثر برای سه عنوان مبلغ ١٥٠٠٠٠٠ ریال به حق‌الوكاله اضافه می‌شود و نسبت به مازاد مبلغی پرداخت نخواهد شد.
٢. در دعاوی مستلزم قصاص نفس، محاربه، حدود مستوجب قتل، دیه نفس، حبس ١٠ سال و بیشتر حداكثر مبلغ ١٠٠٠٠٠٠٠ ریال.
تبصره ـ اجتماع مجازات متعدد برای جرم واحد موجب تعدد حق‌الوكاله نمی‌باشد در جرائم متعدد این بند كه بعد از رسیدگی قضائی نسبت به آن اتخاذ تصمیم شده باشد برای هر عنوان جزائی مبلغ ١٠٠٠٠٠٠ ریال و حداكثر ٣٠٠٠٠٠٠ریال به حق‌الوكاله وكیل اضافه می‌شود و مازاد بر آن مبلغی تعلق نمی‌گیرد.
ج ـ در سایر دعاوی غیرمالی حداقل حق‌الوكاله ٣٠٠٠٠٠ ریال و حداكثر ٤٠٠٠٠٠٠ریال تعیین می‌شود.
تبصره ـ افزایش ضریب تخصص، سنوات خدمت، مناطق جغرافیایی با رعایت این شرط كه از حداكثر مقرر در بندهای فوق افزوده نشود به شرح تبصره ماده ٣ تعیین می‌شود. همچنین مفاد مواد ٤ تا ٧ این تعرفه در خصوص دعاوی غیرمالی نیز اعمال می‌شود.
ماده ٩
حق‌الوكاله در دیوان عدالت اداری و مراجع غیر قضایی (از قبیل سازمان تعزیرات حكومتی، هیأتهای مندرج در قانون كار و غیـره) طبق این آیین‌نامـه اسـت كه ٦٠ درصد آن به مرحله نخستین و ٤٠درصد به مرحله تجدید نظر تعلق می‌گیرد.
ماده ١٠
حق‌الوكاله اموری كه خـارج از دادگستـری یا پس از طرح آن در دادگـاه به داوری ارجاع می‌گردد منجر به صدور رأی داور می‌شود یا در شوراهای حل اختلاف رسیدگی شود و نیز در موردی كه دعوی در دادگاه یا خارج از دادگاه به صلح ختم می‌شود به میزان حق‌الوكاله مرحله نخستین است.
ماده ١١
در مورد عزل وكیل یا انتفای موضوع وكالت به جهتی از جهات قانونی دیگر اگر كار وكیل تمام شده یا پرونده برای صدور حكم مهیا باشد تمام حق‌الوكاله آن مرحله به وكیل تعلق خواهد گرفت. در غیر اینصورت میزان حق‌الوكاله وكیل به تناسب كاری كه در آن مرحله انجام داده است حسب مورد به تشخیص كانون وكلا یا مركز امور مشاوران حقوقی، وكلاء و كارشناسان قوه قضائیه یا مراجع قضایی تعیین خواهد شد.
ماده ١٢
در دعاوی كه خواسته دعوی از طرف خواهان قانوناً تقویم می‌شود حق‌الوكاله به نسبت ارزش واقعی خواسته باید تعیین شود. در صورت عدم توافق طرفین در تعییـن ارزش واقعی خواستـه، دادگـاه میزان واقعی ارزش خواسـته را بـا ارجـاع امـر به كارشناس تعیین و ملاك حكم قرار می‌دهد.
ماده ١٣
میزان حق‌الوكاله امور اجرایی در دادگاهها و شعب اجرای ثبت حداكثر ٢درصد نسبت به محكوم به یا مورد اجرا تعیین می‌شود و یا ممكن است به تناسب اقداماتی كه وكیل انجام داده است تعیین شود و در هر صورت از ٥٠٠٠٠٠٠ ریال تجاوز نخواهد كرد. در مورد سایر اجرائیه‌ها تعیین میزان حق‌الوكاله بنظر دادگاه صلاحیت‌دار است.
ماده ١٤
چنانچه وكیل بدون تنظیم وكالتنامه نسبت به ارائه خدمات حقوقی مثل تنظیم دادخواست، شكوائیه، اظهارنامه، لایحه دفاعیه، مشاوره حقوقی، مطالعه پرونده اقدام نماید برابر بندهای ذیل از حق‌الزحمه متناسب برخوردار می‌شود.
الف ـ تنظیم دادخواست یا شكوائیه به مبلغ ٢٠٠٠٠٠ ریال.
ب ـ تنظیم لایحه تا پنج صفحه به ازای هر صفحه ٢٠٠٠٠ ریال و بیشتر.
از پنج صفحه تا هر میزان به ازای هر صفحه ١٠٠٠٠ریال و حداكثر تا ٣٠٠٠٠٠ ریال.
ج ـ حق‌المشاوره از قرار هر ساعت حداكثر ٥٠٠٠٠ریال.
د ـ حق مطالعه پرونده حداكثر مبلغ ١٥٠٠٠٠ریال.
ماده ١٥
وكلای دادگستری و كارگشایان مكلفند معادل نصف آنچه بابت مالیات طبق قانون مالیاتهای مستقیم تمبر به وكالتنامه الصاق می‌كنند برای صندوق حمایت وكلا و كارگشایان و نیز یك بیست و پنجم مالیات را بابت هزینه كانون به حسابداری دادگستری پرداخت كنند و صندوق دادگستری مكلف است سهم صندوق حمایت و یك‌چهارم سهم كانون را از كلیه وكلای كانون و كارگشایان را در هر مورد قبول و در آخر هر ماه به كانون وكلای دادگستری مربوط بپردازد. دو درصد از آنچه وصول می‌شود حق‌الزحمه متصدیان وصول خواهد بود.
ماده ١٦
میزان حق‌الوكاله در دیوانعالی كشور و شعب تشخیص آن در دعاوی مالی بیست درصد از كل رقم حق‌الوكاله مذكور در ماده٣ این آئین‌نامه خواهد بود و در مورد دعاوی غیرمالی براساس تعرفه تجدید نظر می‌باشد.
ماده ١٧
هزینه مسافرت وكلا كیلومتری پانصد ریال رفت و برگشت می‌باشد مگر هزینه‌های مذكور از سوی موكل تقبل شود و فوق‌العاده روزانه مبلغ ٢٥٠٠٠٠ ریال تعیین می‌گردد.
ماده ١٨
این آیین‌نامه در تاریخ ١٣٨٥/٤/٢٧ به تصویب رئیس قوه‌قضائیه رسید و پانزده روز پس از انتشار در روزنامه رسمی در سراسر كشور لازم‌الاجراء بوده و از این تاریخ آیین‌نامه تعرفه سابق ملغی است.
